نزیکەی هەموو نێتۆرکەکانی جیهان لەم سەردەمەدا ڤیلان بەکاردەهێنن. لە وانەکەماندا سەبارەت بە ڤیلانەکان یاسایەکی گشتی فێربووین کە بریتییە لە:

VLAN = Broadcast Domain = Subnet

ئەمەش بەو مانایەیە ئەگەر ئامێرەکانمان لە ڤیلانە جیاوازەکاندا بوون، بە ئەگەرێکی زۆرەوە دەبێت ڕەینجی ئایپی ئەدرێسەکانیان واتە سەب نێتۆرکەکانیان جیاواز بێت. ئەگەر بۆ نموونە ئەو تۆپۆلۆجییە وەربگرین کە لە وێنەی 1دا نیشان دراوە، ئێمە چوار کڵاینتمان هەیە لە VLAN10 کە ناونیشانیان لە سەب نێتۆرکی 192.168.1.0/24 و چوار سێرڤەر لەVLAN20 کە ناونیشانیان لە 10.1.0.0/24دایە. بۆیە پەیوەندی نێوان دووڤیلان دەبێت لەلایەن ئامێرێکەوە مامەڵەی لەگەڵدا بکرێت کە بتوانێت ڕێڕەوی IP لە نێوان نێتۆرکە لاوەکییەکان ئەنجام بدات. ئەم ئامێرە دەبێت ناونیشانی IP لە هەر نێتۆرکێکدا هەبێت و دواتر پێویستە کڵاینتەکان ئەم ناونیشانانە وەک دیفۆڵت گێتوەی (Default Gateway) بەکاربهێنن. 

دوو ئامێری ئاسایی هەیە کە بۆ ئەنجامدانی ڕێڕەوکردن لە نێوانڤیلانەکاندا بەکاردەهێنرێن:

• سویچی فرە چین (سویچی چینی سێیەم) -  سویچی MLS لە هەردوو چینی دووەم و چینی سێیەمی مۆدێلی OSI کاردەکات. دەتوانن فرەیم بگۆڕن و ڕێڕەوی IP لە نێوان ڤیلانەکاندا ئەنجام بدەن.
• ڕاوتەر-   دوو ڕێگا هەیە بۆ بەکارهێنانی ڕاوتەر وەک ئامێرێک کە IP routing لە نێوان ڤیلانەکاندا ئەنجام بدات.
  • بەستنەوەی ئینتەرفەیسی ڕاوتەرێکی جیاواز بە هەر ڤیلانێک و پێدانی ناونیشانی IP بۆ هەر ئینتەرفەیسێک لە سەب نێتۆرکیڤیلای تایبەت بە خۆیەوە. پاشان تەنها ڕێڕەوێکی ئاساییە لە نێوان نێتۆرکەکاندا. 
  • بەستنەوەی ڕاوتەرێک لە یەک لینکەوە بە سویچەکەوە بەڵام بەو مەرجەی لینکی سویچەکە لەو پۆرتەدا ترەنک بێت، هەروەها ڤیلانەکانیش دیاری کرابێت. پاشان ناونیشانی IP لەسەر هەر ئینتەرفەیسێکی لاوەکی لەڤیلانی تایبەتەوە ڕێکدەخرێت. ئەم تەکنیکە پێی دەوترێت router-on-a-stick (ROAS)  چونکە تەنها یەک پەیوەندی فیزیکی لە نێوان ڕاوتەر و سویچەکەدا هەیە وەک لە وێنەی یەکەمدا دەبینیت. 

ڕاوتەر لەسەر ستیک چییە؟

Router-on-a-stick (ROAS) تەکنیکێکە بۆ بەستنەوەی ڕاوتەرێک بە یەک لینکی فیزیکی بە سویچێکەوە و ئەنجامدانی ڕێڕەوی IP لە نێوان ڤیلانەکاندا. لە ڕوانگەی سویچەکەوە، ئەم لینکە فیزیکییە وەک ئینتەرفەیسیەکی سەرەکی ڕێکخراوە کە ڕێگە بە هەموو ڤیلانەکان دەدات کە بڕیارە ڕێڕەو بکرێن. لە ڕوانگەی ڕاوتەرەوە، ئەم ئینتەرفەیسە فیزیکییە وەک چەندین ئینتەرفەیسی لاوەکی مەجازی نیشان دەدرێت، هەریەک بۆ هەرڤیلانێک. پاشان ناونیشانی IP لە هەر ڤیلانێکەوە لەسەر هەر ئینتەرفەیسێکی لاوەکی ڕێکدەخرێت و ڕاوتەرەکە ڕێڕەوی IP لە نێوان نێتۆرکە بەستراوەکاندا ئەنجام دەدات.

ئەم جۆرە تەکنیکێکی باشترە بۆ گەڕاندنەوەی قەبارەی پۆرتەکانی سویچ و ڕاوتەرەکە، بۆ ئەوەی پۆرتی زۆر بەکار نەهێنین وەک لە وێنەی 1 دا نیشان دراوە.

با لە نزیکەوە سەیری وێنە فیزیکییەکەی سەرەوە بکەین. یەک کێبڵ هەیە کە Router1 بە Switch1  دەبەستێتەوە. لە ڕوانگەی سویچەکەوە، ئینتەرفەیسی نۆیەم بریتییە لە  (802.1q trunk) کە هەموو فرەیمەکان بەرەو ڕاوتەرەکە بە تاگی ڤیلان دەنێرێت. 

لە ڕوانگەی ڕاوتەرەوە هەموو فرەیمەکان بە تاگ دێنە ژوورەوە. بۆیە بە پشتبەستن بەم تاگە ڕاوتەر دەتوانێت جیاوازی بکات کە کام فرەیمی هاتوو بەشێکە لە کامڤیلان. بە زانینی ژمارەی ڤیلانی هەر فرەیمێک، ڕاوتەرەکە دەزانێت کە بەشێکە لە کام سەبنێت، چونکە یاسایەک هەیە کە دەڵێت (VLAN = Broadcast Domain = Subnet) بە لەبەرچاوگرتنی ئەم لۆژیکە دەتوانین ئینتەرفەیسێکی مەجازی لەسەر ڕاوتەرەکە دروست بکەین کە هەموو ئەو فرەیمانەی کە بە VLAN10 تاگ کراون وەک بەستراو بە ئینتەرفەیسێکی مەجازی Gi0/0.10 و هەموو ئەو فرەیمانەی کە بە VLAN20 تاگ کراون وەک بەستراو بە ئینتەرفەیسی لاوەکی Gi0/0.20 مامەڵەی لەگەڵدا بکات.

ئێمە ئینتەرفەیسێکی لاوەکی دروست دەکەین بە بەکارهێنانی ئینتەرفەیسی کۆماندی

interface [interface-name].[sub-interface number]

ئەمەش ئینتەرفەیسێکی مەجازی بە ژمارەی دیاریکراو دروست دەکات و دەمانباتە ناو دۆخی ڕێکخستنی ئینتەرفەیسەکە. لەوێدا ئێمە ڤیلان ID بە فەرمانی (encapsulation dot1Q [vlan-id]) دیاری دەکەین، کە بە ڕاوتەرەکە دەڵێت کە کاتێک فرەیمەکان لە ئینتەرفەیسی فیزیکیدا دێن و بەم ژمارە تایبەتەی ڤیلان تاگ دەکرێن، پێویستە لەلایەن ئەم ئینتەرفەیسە لاوەکییەوە مامەڵەیان لەگەڵدا بکرێت. لەبیرت بێت کە ژمارەی ئینتەرفەیسە لاوەکییەکە مەرج نییە لەگەڵ ڤیلان-ID بگونجێت و دەتوانێت هەر ژمارەیەکی هەڕەمەکی بێت لە نێوان 1-429496729.بەڵام ڤیلان-ID لە ژێر فەرمانی encapsulation دەبێت لەگەڵ ژمارەی ڤیلان لەسەر سویچەکە بگونجێت.

دیاگرامی فیزیکی

لە وێنەی یەکەمدا تۆپۆلۆجیی فیزیکیمان بۆ ئەم نموونەیە نیشان دراوە. سەرنج بدەن کە تەنها یەک پەیوەندی فیزیکی لە نێوان سویچ و ڕاوتەرەکەدا هەیە کە بۆ هەمووڤیلانەکان بەکاردەهێنرێت. ئەم تۆپۆلۆژییە بەراورد بکە بەو تۆپۆلۆجییەی کە لە وانەی پێشوودا هاتبوو، کە لینکێکی فیزیکی بۆ هەمووڤیلانێک هەبوو.

ڕێکخستنی سویچەکە 

با سەرەتا بە پێناسەکردنی ڤیلانەکانی سەر سویچەکە دەست پێ بکەین:

و پاشان ئینتەرفەیسەکانی کڵاینتەکان ڕێم دەخەین:

دوا بەش بریتییە لە ڕێکخستنی ئەو ئینتەرفەیسەی کە ڕاوتەرەکەی لێ بەستراوەتەوە بۆ ئەوەی وەک ئینتەرفەیسی 802.1Q trunk  کار بکات.

ڕێکخستنی ڕاوتەر

ڕاوتەر ئەگەر نوێ بێت لەسەر کۆنفیگرەیشنی سەرەتایی خۆیەتی، بۆیە ئەم ڕاوتەرەش کە سیسکۆیە، سێ ئینتەرفەیسی فیزیکی هەیە کە هیچ ڕێکخستنێکیان نییە و لەڕێی ئەدمینەوە کوژێنراونەتەوە.

بەپێی دیاگرامی فیزیکیمان یەک ئینتەرفەیسی ڕاوتەر Gi0/0مان دەبێت کە بەستراوەتەوە بە سویچی سەر ئینتەرفەیسی 9. یەکەم هەنگاوی ڕێکخستن کە دەبێت ئەنجامی بدەین بریتییە لە چالاککردنی ئینتەرفەیسەکە. هەمیشە بیرت بێت کە بە شێوازی پێشوەختە، هەموو ئینتەرفەیسەکانی ڕاوتەر کوژاونەتەوە و هەموو ئینتەرفەیسەکانی سویچ چالاک کراون. هەروەها ئەمە بۆ ئامێرێکیش ڕاستە کە هەردوو جۆری ئینتەرفەیسەکان واتە سویچپۆرت (ئینتەرفەیسەکانی چینی دووەم) و ئینتەرفەیسی ڕاوتەر (ئینتەرفەیسەکانی چینی سێیەم)ی هەبێت لە یەک کاتدا. ئینتەرفەیسەکانی چینی دووەم بە شێوازی پێشوەختە چالاک دەکرێن، ئینتەرفەیسەکانی چینی سێیەم دەکوژێنەوە.

ئامانجی ئەم جۆرە ڕێکخستنە بریتییە لە ڕێڕەوکردنی داتا لە نێوانڤیلانەکاندا بە بەکارهێنانی تەنها یەک لینکی فیزیکی. بەڵام پێویستە ڕاوتەرەکە ئایپی ئەدرێس و سەبنێت ماسکی پەیوەست بە هەر ڤیلانێکەوە هەبێت چونکە 

VLAN = Broadcast Domain = Subnet

کەواتە بۆ ئەوەی ناونیشانێک لە هەر ڤیلانێکدا هەبێت، ڕاوتەر دەتوانێت ئینتەرفەیسی ڕێڕەوی مەجازی دروست بکات بۆ هەر ڤیلانێک (لەسەر هەمان کەیبڵ وادادەنێت کەیبڵێکی بەتایبەت بۆ ڕۆشتووە). ئەم ئینتەرفەیسە مەجازییانە پێیان دەوترێت ئینتەرفەیسە لاوەکییەکان. با ئینتەرفەیسێکی لاوەکی بۆ VLAN10 ڕێکبخەین.

ئێستا کە ئینتەرفەیسێکی لاوەکیمان بۆ هەر ڤیلانێک دروست کردووە. ڕاوتەر دەتوانێت داتا لە نێوان نێتۆرکە لاوەکییەکان بنێرێت، وەک لە وێنەی ٢ دا دیارە.

با ئێستا سەیری ڕێکخستنی ئینتەرفەیسی ڕاوتەرەکە بکەین.

تێبینی بکە کە هیچ ئایپی ئەدرێسێک لەسەر ئینتەرفەیسی فیزیکی Gi0/0 ڕێکنەخراوە، کە بە زەرد تیشکی خراوەتە سەر. هەموو ڕێکخستنەکانی چینی سێیەم لە ژێر ئینتەرفەیسی لاوەکی تایبەت بە خۆیان جێبەجێ دەکرێن. ئەگەر ئێستا خشتەی ڕاوتینی router1  بپشکنین، دەبینین کە بەستراوەتەوە بە هەردوو نێتۆرکەکەوە 

VLAN10 192.168.1.0/24 

و

 VLAN20 10.1.0.0/24

دوا هەنگاوی پشتڕاستکردنەوە بریتی دەبێت لە تاقیکردنەوەی ping لە نێوان کڵاینتێک لە VLAN10  و سێرڤەرێک لە VLAN20 و دڵنیابە کە پەیوەندی هەیە.