مۆدێلی TCP/IP چوارچێوەیەکی بنەڕەتییە بۆ نێتۆرک. کورتکراوەی Transmission Control Protocol/Internet Protocolـە کە پرۆتۆکۆڵە سەرەکییەکانی ئینتەرنێتن. ئەم مۆدێلە پێناسەی چۆنیەتی گواستنەوەی داتاکان دەکات لە ڕێگەی ن...
تۆپۆلۆجییەکانی نێتۆرک باس لەو شێوازانە دەکەن کە هەموو توخمەکانی نێتۆرکێک تێیدا نەخشەکێشراون. زاراوەی تۆپۆلۆجی ئاماژەیە بۆ هەردوو شێوازی فیزیکی و لۆژیکی نێتۆرکێک.
جۆرەکانی تۆپۆلۆجیی نێتۆرککردن
دوو جۆری...
لەم بەشەدا ئەوە ڕوون دەکەینەوە کە کەیبڵەکان چەند جۆرن و کەی و لەکوێ بەکاریان بهێنیت، چونکە گەر بە پێناسەکردن و توانا بێت هەموومان ئەتوانین بیزانین، بەڵام ئەوە گرنگە بزانین کەی بەکاری بهێنین و ببێتە ئەو شتەی کە هەڵیدەبژێرین.
یەکێک لە کەرەستە هەرە بەکارهێنراو و باشترینەکانی نێتۆرک بریتییە لە...
ڕاک یان کابینەی نێتۆرک، پارچەیەک کابینەی گەورە یان بچووکە و بۆ هەڵگرتنی ئامێرەکانی نێتۆرک بەکار یەت، ئەم کابینەیە ئامێرەکان لە پیسبوون و تەڕبوون و شپرزەبوون و دەستتێوەردانی بێ ئاگایانە دووردەخاتەوە.
ڕاکەکان یان هەڵدەواسرێن بە دیوارەکاندا، یان لەسەر زەوی دادەنرێن.
ئەو کەیبڵانەی ل...
زاراوەی کەپسولکردن یان ئینکاپسولەیشن بەکاردێت بۆ وەسفکردنی پرۆسەی زیادکردنی سەردێڕ (header) و ترەیلەر (Trailer) لە دەوری هەندێک داتا. ئەم پرۆسەیە دەتوانرێت بە مۆدێلی چوار چینیی TCP/IP ڕوون بکرێتەوە، کە هەر هەنگاوێک ڕۆڵی چینەکە باس دەکات. بۆ نموونە کاتێک ئیمەیڵێک دەنێری...
مۆدێلی OSI (Open System Interconnection) لەلایەن ڕێکخراوی نێودەوڵەتی بۆ ستانداردکردن (ISO) دروستکراوە، کە دەزگایەکی نێودەوڵەتییە بۆ دانانی ستاندارد. بە شێوەیەک داڕێژراوە کە ببێتە مۆدێلێکی ئاماژە بۆ وەسفکردنی ئەرکەکانی سیستەمی پەیوەندیکردن، واتە بە ئاماژە و هەنگاوەکان ئەوە ڕوون بکاتەوە کە سیستمەکا...
ئامێرەکانی نێتۆرک بریتین لە ئامێرە فیزیکیەکان کە ڕێگە بەو ئامێرانە بدەن پەیوەندی لەگەڵ یەک بکەن کە بەکارهێنەران بەکاریان دێنن، وەک کۆمپیوتەر و پرێنتەر و مۆبایل. ئامێرەکانی نێتۆرک وەک ڕیپیتەر، ڕاوتەر، سویچ و بریج، و گێتوەی یارمەتی بەڕێوەبردن و ئاراستەکردنی ڕۆیشتنی داتاک...
یەکێک لە پرۆتۆکۆڵە سەرەکییەکانی ناو TCP/IP بریتییە لە پرۆتۆکۆڵی کۆنترۆڵکردنی گواستنەوە یان (Transmission Control Protocol) کە بە کورتکراوەی TCP دەناسرێت، کە هەڵدەستێت بە گەیاندنی متمانەپێکراو و ڕێکخراو لە نێوان ئەو بەرنامانەی کە لەسەر هۆستەکان لەسەر تۆڕی
ئێمە بە کوردی بە وشەی پۆرت دەڵێین دەروازە، بەڵام لە ڕۆژانە لە بوارەکەدا وەک زۆرێک لە وشەکانی دیکە بە ئینگلیزی دەوترێت پۆرت، بۆیە لەم بابەتە بە هەردوو وشەکە قسە دەکەین، پۆرت ژمارەیەکی ١٦ بیتییە کە بەکاردێت بۆ ناسینەوەی بەرنامە و خزمەتگوزارییە تایبەتەکان. هەریەک لە پڕۆتۆ...Ports
لە جیهانی نێتۆرکەکانی کۆمپیوتەردا دڵنیابوون لە کارکردنی دروستی نێتۆرکەکە و دەستنیشانکردنی کێشەکانی گرنگییەکی زۆری هەیە. یەکێک لەو پرۆتۆکۆڵە سەرەکیانەی کە بۆ ئەم مەبەستە بەکاردەهێنرێت بریتییە لە ICMP کە یەکێکە لە پرۆتۆکۆڵە گرنگەکانی ناو کۆمەڵەی پرۆتۆکۆڵی TCP/...
ئیثەرنێت هەب ئامێرێکی نێتۆرکە کە بەکاردێت بۆ بەستنەوەی چەندین نۆد بۆ ئەوەی لە یەک نێتۆرکدا هەبن و کار بکەن. تەنها لە چینی فیزیکیی مۆدێلی OSI کاردەکات. چەندین دەرچەی هەیە، کە تێیدا سیگناڵە کارەباییە هاتووەکانی سەر ئینتەرفە...
پێش ئەوەی لە چەمکی VLAN تێبگەیت، سەرەتا دەبێت تێگەیشتنێکت هەبێت لە دوو چەمکی سەرەکی سەبارەت بە ستانداردی ئیثەرنێت دۆمەینی پەخش چییە و ترافیکی BUM چییە. با لە جۆری داتاکانی BUM دەست پێ بکەین. BUM کورتکراوەی Broadcast و Unicast نەناسراو و Multicast دێت. کاتێک سویچی LAN ف...
ئیثەرچەناڵ تەکنەلۆژیای کۆکردنەوەی لینکی پۆرتە کە تێیدا چەندین لینکی ئینتەرفەیسی فیزیکی لە یەک لینکی لۆژیکیدا دەکرێن بە گرووپ. بەکاردێت بۆ دابینکردنی خێراییەکی زیاتر و پاراستنی سویچەکان لە داون بوون و نەمانی پەیوەندی. زۆرترین ژمارەی لینک کە بتوانرێ پێکەوە گرێ بدرێت بریت...
خولی IT Essentials بریتییە لە زانیاریی بنەڕەتیی کۆمپیوتەر و ئایتی، لە هاردوێر و سۆفتوێر و هەموو ئەو زانیارییانەی دیکە کە پێویستە بۆ کەسێکی نوێ لە ئایتی بیزانێت.
ئەم بەشەش ئەم بابەتانە دەگرێتەوە:
سەلام! کەواتە بڕیارتدا خۆت بخزێنیتە ناو ئەم جیهانە نایابەی کە بە لینێکس ناسراوە؟ ڕێگایەکی جوان و چێژبەخشت لە پێشە! با بە کەمێک چیرۆکی سەبارەت بە لینێکس دەست پێ بکەین.
بۆ ئەوەی بزانین...
GNU سیستەمێکی کارپێکردنە کە سۆفتوێرێکی ئازادە- واتە ڕێز لە ئازادی بەکارهێنەران دەگرێت. سیستەمی کارپێکردنی GNU پێکدێت لە پاکێجەکانی GNU (بەرنامەکان کە بە تایبەتی لەلایەن پڕۆژەی GNU بڵاوکراونەتەوە) هەروەها سۆفتوێرە ئازا...
هەموو نێتۆرکەکان لەسەر هەمان بنەما بنیات نراون. دەتوانیت ئەم بنەمایانە جێبەجێ بکەیت کاتێک نێتۆرکە ناوخۆیی یان کڵاودەکانی ڕێکخراوەکەت دیزاین دەکەیت و دروستی دەکەیت. کاتێک نێتۆرکێک دروست دەکەیت پێویستە بزانیت دەربارەی جۆرە جیاوازەکانی نێتۆرکەکان و تۆپۆلۆجییەکانیان و بەکا...
لە وانەی پێشوودا فێری ناوکی لینێکس بووین کە ڕۆژانە ملیۆنان ئامێر بەکار دەخات. پێش ئەوەی بچینە پێشەوە، زاراوەی لینێکس لە ڕاستیدا ناوێکی زۆر هەڵەیە، بەو پێیەی خۆی لە ڕاستیدا ئاماژەیە بۆ ناوکی لینێکس. بەڵام زۆرێک لە دابەشکردنەکان ناوکی لینێکس بەکاردەهێنن بۆیە بە شێوەیەکی...
دێبیەن سیستەمێکی کارپێکردنە کە بە تەواوی لە سۆفتوێر ئازاد و سەرچاوە کراوە پێکهاتووە. بە شێوەیەکی بەرفراوان ناسراوە و زیاتر لە ٢٠ ساڵە لە گەشەکردندایە. سێ لق هەیە کە دەتوانیت بەکاری بهێنیت، کە بریتین لە Stable وTesting و Unstable.
Red Hat Enterprise Linux کە بە شێوەیەکی باو بە RHEL ناودەبرێت لەلایەن Red Hat پەرەی پێدراوە. یاسای توندی هەیە بۆ سنووردارکردنی دووبارە دابەشکردنەوەی بە ئازادی هەرچەندە هێشتا کۆدی سەرچا...
تێڕوانینێکی گشتی
یەکێک لە بەناوبانگترین دابەشکردنەکانی لینێکس بۆ ئامێرە کەسییەکان ئوبونتوویە. هەروەها ئوبونتو هەر بە پێشەکی بە شێوەی دیسکتۆپ بەردەستە و ڕووکارێکی ئاسانی هەیە و ڕاستەوخۆ کۆماند نییە.
بە پشتگیری Red Hat، پڕۆژەی فێدۆرا سەرچاوە کراوە و سۆفتوێرە ئازادەکانی تێدایە. Red Hat Enterprise یەکێکە لە لقەکانی فێدۆرا، بۆیە تۆ وابیربکەرەوە کە فێدۆرا سیستەمێکی کارپ...
لە ئیثەرنێت لانەکاندا، برۆدکاست پەخش پەیوەندییەکی یەک بۆ هەمووانە، ئەمەش واتە ئەگەر ئامێرێک فرەیمێکی پەخش بنێرێت، هەمووان کۆپییەکی لێ وەردەگرن. لە چینی ئیثەرنێتدا، فرەیمی پەخشەکان داتا دەنێرن بۆ ماک ئەدرێسی FF-FF-FF-FF-FF-FF کە بریتییە لە...
ڕۆڵی کۆتایی سویچی LAN بریتییە لە پێشخستنی فرەیمی ئیثەرنێت. بۆ گەیشتن بەو ئامانجە، سویچەکان بڕیار دەدەن لەسەر بنەمای نا...
ویندۆز Command Prompt ئامرازێکی بەهێزە کە ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات لە ڕێگەی فەرمانەکانەوە کارلێک لەگەڵ سیستەمی کارپێکردنی خۆیان بکەن. لە کاتێکدا ڕەنگە زۆرێک لە بەکارهێنەران ئاشنا بن بە فەرمانە بنەڕەتییەکانی وەک “cd” بۆ گۆڕینی دایرێکتەرییەکەیا...
هەموو نموونەکانی سویچینی LAN تا ئێستا بە تۆپۆلۆج سادە بوون. لە جیهانی ڕاستەقینەدا هەموو تۆپۆلۆجیی نێتۆرکێک ئامێر و لینکی زیادە بەکاردەهێنێت، چونکە بەردەستبوون و بەردەوام کارکردن بۆ نێتۆرکەکان لە پێش هەموو شتێکەوەیە. با سەیری ئەوە بکەین کە سویچەکان چۆن هەڵسوکەوت دە...
لە وانەی پێشوودا ڕوونمان کردەوە کە کاتێک فرەیمی پەخش لەسەر هەر دەرچەیەکی سویچ وەرگیرا، سویچەکە دەیگوازێتەوە بۆ دەرەوە بۆ هەموو ئینتەرفەیسەکانی تری. بە لەبەرچاوگرتن...
هەر ئینتەرفەیسێکی سویچ دەتوانێت وەک ئینتەرفەیسی ئەکسس یان ئینتەرفەیسی ترەنک کار بکات. لەبەر ئەوەی لە نێتۆرکێکی ئاسایی لاندا سەدان یان تەنانەت هەزاران ئینتەرفەیسی سویچ هەیە، پرۆتۆکۆڵێک هەیە بە ناوی ...
Native VLAN چییە؟
وەک لە وانەی پێشوودا بیرتان دێتەوە، ئینتەرفەیسەکانی ترەنک فرەیمی ئیثەرنێت دەنێرن و وەریدەگرن کە بە تاگەکانی IEEE 802.1q VLAN تاگ کراون. بیرۆکەی سەرەکی پشت ئەمە ئەوەیە کە بتوا...
ئێمە بۆ دابەزاندن لینێکس مینت دەکەین بە نموونە، لینێکس مینت دووەم گەورەترین دیسترۆیە لەسەر بنەمای لینێکس کە لە جیهاندا بەکاردەهێنرێت. لینێکس مینت دابەشکردنێکی لینێکسە کە لەلایەن کۆمیونیتییەوە بەڕێوەدەبرێت و لەسەر بنەمای ئوبونتو دامەزراوە کە ئەویش خۆی لەسەر بنەمای دێبیە...
لە لینێکسدا ئێمە کار بە فرمان دەکەین، واتە Command، لەبەرئەوەی ڕووکاری لینێکس زۆر بەکارنایەت و باشتر وایە کە لینێکس بەکارهات کۆماندەکان بزانرێت.
کۆماندی ls یەکێکە لەو کۆماندانەی کە زۆرترین بەکارهێنانی هەیە لە تێرمیناڵی ل...
پەیوەندیی نێوان ڤیلانەکان
سویچی لان فرەیمەکان بە پشتبەستن بە لۆژیکی چینی دووەم دەنێرێت. ئەمەش واتە، کاتێک سویچێک فرەیمێکی ئیثەرنێت وەردەگرێت، سەیری ناونیشانی ماکی مەبەست دەکات و فرەیمەکە دەنێرێتە دەرەوە...
نزیکەی هەموو نێتۆرکەکانی جیهان لەم سەردەمەدا ڤیلان بەکاردەهێنن. لە وانەکەماندا سەبارەت بە ڤیلانەکان یاسایەکی گشتی فێربووین کە بریتییە لە:
VLAN = Broadcast Domain = Subnet
ئەمەش بەو مانایەیە ئەگەر...
لەم وانەیەدا فێر دەبین کە سویچی فرە چین کە پێیشی دەوترێت سویچی چینی سێیەم ڕێکبخەین بۆ ئەنجامدانی ڕێڕەوی نێوان ڤیلانەکان، کە پێشتر بە بەکارهێنانی ڕاوتەرێکی ڕاستەقینە ئەنجام دەدرا. سویچی فرە چین دەتوانن فرەیمەکان بنێرن بە پشتبەستن بە ز...
ڤی تی پی چ کێشەیەک چارەسەر دەکات؟
لە بەشی پێشوودا فێربووین کە ڤیلانەکان لە ڕووی ناوخۆییەوە گرنگن بۆ سویچێک و بە دەست ڕێکدەخرێن. باشە، ئەگەر قووڵتر بیری لێ بکەیتەوە، ئەمە سنووردارکردنێ...
پشتڕاستکردنەوەی تۆپۆلۆجی
پێش ئەوەی دەست بکەیت بە ڕێکخستنی VLAN Trunking Protocol لەسەر سویچەکانی سیسکۆ (وەک نموونە)، زۆر گرنگە سەرەتا پشتڕاستی بکەیتەوە کە هەموو لینکەکانی نێوان سویچەکان ترەنکن
ئینتریی ARPـی ستاتیک
ئینتریی ئارپـی ستاتیک بریتییە لە دیاریکردنی ئایپی ئەدرێسێک بە ماک ئەدرێسێکەوە بۆ ماوەیەکی دیاریکراوـیان بۆ هەمیشە. واتە بە جۆرێک لە جۆرەکان وادەکەیت ئەو ئایپییە بدرێت بە ماک ئەدرێسێک...
سەرەکیترین و بڕبڕەی سەرجەم پارچەکانی دیکەی کۆمپیوتەرە کە پارچەکانی دیکە لەخۆ دەگرێت و ڕێگەیان پێدەدات کە پەیوەندی بەیەکەوە ببەستن. لە سەرجەم جۆرەکانی کۆمپیوتەردا دەیبینیتەوە، بەتایبەت لە کۆمپیتەری دێسکتۆپ و لاپتۆپدا. ئەو پارچانەی کە پێکەوەیان دەبەستێتەوە وەک: یەکەی چار...
مەزەربۆرد کۆمەڵێک جۆر دەرچەی جیاوازی هەیە کە بەکاردێن بۆ وەرگرتنی زانیاری و پەیوەندی بەستن. هەر دەرچەیەک شێوە و قەبارە و کاری دیاریکراوی خۆی هەیە کە هیچ یەکێکیان ناتوانێت کاری ئەوی دیکەیان بکات و تاکن، بۆیە گرنگە جۆرە جیاوازەکان و ئەرک و تایبەتمەندییان لەیەک جیابکەیتەو...
ئەو پارچە بچووکانەی سەر مەزەربۆردن کەوا بەرپرسیارن لە ڕێکخستنی پەیوەندی نێوان CPU و پارچەکانی دیکەی وەک: میمۆری، ستۆرج و دەرچەکان.
لیستی گرنگترین چیپسێتەکان
بریتیە لە چەق و سەرەکیترین پارچەی کۆمپیوتەر کە هەڵدەستێت بە ئەنجامگەیاندنی پڕۆسەکانی هەژمارکردن و بەڕێوەبردنی پارچەکانی دیکە. 'سی پی یو'ـە نوێیەکان کە تاوەکوو ساتی نووسینی ئەم بابەتە (ساڵی ٢٠٢٥) بەردەست و بەرهەم دەهێنرێن، زۆر ئاڵۆزن و بە ملیارەها تڕانزیستەر لەخۆ دەگرن....
وۆردپرێس یەکێکە لە پلاتفۆرمە بەناوبانگەکان بۆ دروستکردنی ماڵپەڕ، لە بلۆگی سادەوە تا سایتی بازرگانی ئەلیکترۆنیی ئاڵۆز. وۆردپرێس پلاتفۆرمێکی ئاسانە بۆ...
دامەزراندنی وۆردپرێس لەسەر ویندۆز
ڕێکخستنی وۆردپرێس لەسەر کۆمپیوتەری ویندۆز ڕێگەیەکی زۆر باشە بۆ دروستکردنی ژینگەیەکی ناوخۆیی بۆ پەرەپێدان و تاقیکردنەوەی وێبەکەت.
لەبیرکردنی وشەی نهێنی وۆردپرێسەکەت دەتوانێت بێزارکەر بێت، بەڵام نیگەران مەبە- وەرگرتنەوەی ئەکسس ئاسانترە لەوەی کە بیری لێدەکەیتەوە. جا دەستت بگات بە ئیمەیڵەکەت یان نا، ئێمە دوو ڕێگە...
پۆستی بلۆگ لە وۆردپرێسدا ناوکی ستراتیژیی ناوەڕۆکی هەر ماڵپەڕێکە، ڕێگەت پێدەدات بابەت و نوێکردنەوە و ناوەڕۆکی مالتیمیدیا وەک دەق و وێنە و ڤیدیۆ و لینک هاوبەش بکەیت. جا تۆ هەواڵ، ئەزموونی کەسی، یان ئامۆژگاری پسپۆڕان بڵاو...
یەکێک لە باشترین تایبەتمەندییەکانی سایتەکانی وۆردپرێس دەستکاریکردنی پۆستەکانە. ئەگەر پێویستت بە نوێکردنەوەی زانیارییەک بێتـیان کێشەیەک هەبێت لە نووسینێکـیان پۆستێک، یان باشترکردنی SEO ـت، دەتوانیت دەستکاری بکەیت. ئەم بابەتە هەنگاو بە هەنگاو ڕێنماییت دەکات لە...
وۆردپرێس یەکێکە لە سیستەمە بەناوبانگەکانی بەڕێوەبردنی ناوەڕۆک (CMS) لە جیهاندا، ئەمەش وا دەکات ئاسانکاری بکات بۆ هەمووان بۆ دروستکردن و بەڕێوەبردنی ماڵپەڕی تایبەتی خۆی. لەگەڵ بڵاوکردنەوەی ناوەڕۆکدا، هەروەها یەکێک لە گرنگترین شتەکان بریتییە لە سڕینەوەی پۆست. ئەم با...
وۆردپرێس بڵاوکردنەوەی پۆستەکان
بڵاوکردنەوەی پۆستەکان لەسەر وۆردپرێس کارامەیییەکی بنەڕەتییە بۆ هەر کەسێک کە دەیەوێت ناوەڕۆک لە بلۆگ یان ماڵپەڕەکەیدا هاوبەش بکات. جا تۆ تازە بیت لە وۆردپرێس...
یەکێک لە تایبەتمەندییە سەرنجڕاکێشەکانی توانای پریڤیوکردنی (پێشاندان پێش بڵاوکردنەوە) پۆستەکانە پێش ئەوەی بچنە بەرچاوی بینەر. ئەمەش دڵنیایی دەدات لەوەی کە دروستکەرانی ناوەڕۆک و بەڕێوەبەرانی ماڵپەڕ دەتوانن بە تەواوی بزانن کە پۆستێک چۆن دەردەکەوێت بۆ سەردانکەران پێش ئەوەی...
زیادکردنی لینکەکان
زیادکردنی لینک بۆ پەیجەکانی وۆردپرێس یارمەتی بەستنەوەی ناوەڕۆکەکانی وێبسایتەکەت دەدات، ڕێنمایی بەکارهێنەران دەکات کە بتوانن لە شوێنێکەوە بچنە شوێنێکی دیکە بە ئاسانی، و دەشتوانێت SEOـی تۆ باشتر بکات. لینکەکان زۆر گرنگن بۆ ڕێنماییکردنی سەردانکەران بەڵام ناب...